W warunkach gospodarki rynkowej analiza działalności przedsiębiorstwa powinna obejmować analizę otoczenia firmy i analizę ekonomiczną. Analiza otoczenia dotyczy bieżących i przyszłych warunków funkcjonowania przedsiębiorstwa. Ma ona na celu rozpoznanie szans i uwzględnienie ryzyka związanego z otoczeniem oraz określenie na tej podstawie silnych i słabych punktów przedsiębiorstwa. Analiza otoczenia powinna dotyczyć otoczenia ekonomicznego, technologicznego, społecznego, demograficznego, politycznego, prawnego i międzynarodowego.1
Otoczenie ekonomiczne związane jest z ogólną kondycją gospodarki, wyznaczane jest przez poziom stóp procentowych lokat i kredytów, kursy wymiany walut, poziom inflacji, poziom bezrobocia i zadłużenia.
Otoczenie technologiczne określane jest przez pojawiające się oraz wdrażane wynalazki i innowacje. Opóźnione dostosowanie się do zmian technologicznych może stanowić istotne zagrożenie rozwoju przedsiębiorstwa.
Otoczenie społeczne i demograficzne wiąże się z dostosowaniem produkcji do wielkości i struktury populacji danego społeczeństwa. Dotyczy to również orientacji w trendach demograficznych, co jest ważne dla producentów, banków i instytucji ubezpieczeniowych.
Otoczenie polityczne i prawne może natomiast stwarzać dla przedsiębiorstwa określone szanse i zagrożenia w postaci nakazów, zakazów, barier prawnych czy celnych. Wiąże się z tym także otoczenie międzynarodowe, które stwarza szanse dla ekspansji rynkowej w krajach rozwijających się oraz zagrożenia dla przedsiębiorstw działających na rynkach wewnętrznych ze względu na konkurencję ze strony krajów wyżej rozwiniętych.2
Na podstawie analizy otoczenia można więc zbadać popyt na produkty i usługi proponowane przez firmę, sposoby ich dostaw i dystrybucji, identyfikację konkurentów przez zbadanie rozmiarów ich sprzedaży, wyznaczenie silnych i słabych stron każdej konkurencyjnej firmy. Analiza taka pozwala na określenie czynników kształtujących wyniki ekonomiczne przedsiębiorstwa.
1 M. Sierpińska, T. Jachna, po. cit., s. 11-13.
2 G. Gieraszewska, M. Romanowska, Analiza strategiczna przedsiębiorstwa, Warszawa 1996, s. 39-40.